Psary

Wieś wieloulicowa, położona głównie przy drodze krajowej nr 5 oraz powiatowej do Krzyżanowic. Najstarsza informacja o wsi pochodzi z 1345 r. Dawny folwark zagospodarowano na budynki mieszkalne. Częściowo zachowany jest park. We wsi jest dużo nowej zabudowy, często związanej z prowadzeniem usług oraz specjalistycznych upraw rolno - ogrodniczych.

Poprzednie nazwy miejscowości:

1345 r. - Hundern albo Psari, Hundyrn;

1350 r. - Psar;

1492 r. - Hunnern;

1739 r. poł.XVIII w. 1785, 1818, 1826, 1830 r. - Hunern;

1845 r. - Huhnern, Psary;

1873, 1891, 1904, 1912, 1932, 1937 r. - Hunern;

Znaczenie i pochodzenie nazwy wsi:

Nazwa niemiecka wywodzi się od wyrazu Hund czyli pies. Podobnie nazwa polska.

Historia wsi i dóbr:

22 VIII 1345 rok - Mikołaj Czamborii de Katczerdorff ze swą matką Zofią nadaje w obecności oficjała wrocławskiego Andrzeja, ksieni i konwentowi trzebnickiemu 60 grzywien rocznego czynszu ze wsi Psary koło Trzebnicy.

1492 rok - Balthsar von Sliwen, ówczesny właściciel majątku otrzymał od króla Władysława wiele przywilejów, w tym przywilej rynku solnego dla Psar. Wywołało to protest wrocławian, którzy doprowadzili do cofnięcia przy króla tego przywileju. Balthasar osiągnął jednak w 1505 roku nowe nadanie, przynoszące powyższy przywilej na jego synów: Christopha, Simunda i Eustachiusa.

1603 - 1604 rok rozpoczęto budowę kościoła z fundacji właściciela wsi, Conrada von Dyr. Martini. Poświęcenie świątyni nastąpiło w 1604 r. Początkowo podlegał on kościołowi w Praczach Protsch, od którego uniezależnił się prawdopodobnie dopiero w 1653 r., z chwilą jego redukcji. Po odebraniu większości kościołów wrocławskich ewangelikom stał się się częściej uczęszczany. Znana jest lista pastorów od 1604 do 1905 r.

1720 rok - Kościół otrzymuje nową formę. Przetrwał w niej co najmniej do 1845 roku.

1785 rok - we wsi znajduje się Królewski Oleśnicki Urząd Celny, usytuowany u zbiegu czterech dróg. Ponadto notowane jest istnienie dwóch jezior, łaźni oraz jaru z drewnem. Pastorem i seniorem kościoła ewangelickiego jest Herr Gottlieb Fuchs.W dawnych czasach na górze kościelnej i winnicy znaleziono urny. Pożary miały miejsce w latach: 1637, 1727, 1750, 1778.

1818 rok - w pobliżu tej wsi spotykają się 4 główne drogi, dlatego znajduje się królewski urząd celny.

1830, 1845 rok - Psary mają status wsi.

1904 rok - we wsi, posiadającej status gminy, znajduje się majątek. Wiejska kawiarnia i ogrody są licznie odwiedzane przez Wrocławian.

1937 rok - majątek posiada udział w cukrowni Burgweide.